YDCN - Turfstekersrit 2008

Asten-Ommel (Brabant)
Ommel is een drukbezochte bedevaartsplaats, vooral in de maand mei stromen de bedevaartgangers toe. De gelovigen kwamen met hun moeilijkheden en vooral zieken naar Ommel. Zij vertelden door, dat zij troost of genezing hadden gevonden bij Maria. Zo kreeg Maria de naam van ‘Troosteres in elke nood’. Haar faam drong ver in het land door.

Asten (Brabant)
Omdat Asten de grotere plaats was nabij de Peelmoerassen, vond men hier de smederijen voor reparatie van wagens en werktuigen, de kroegen en logementen voor ontspanning van peelwerkers en passanten en een bloeiende handel in levensmiddelen en textiel voor boeren en arbeiders in het achterland.

Asten heeft de naam klokkendorp vooral te danken, omdat er in Asten namelijk al in de 15e eeuw klokken gegoten werden in brons. In Asten bevindt zich de Koninklijke klokkengieterij Eijsbouts. In 1993 is daar de voormalig grootste klok ter wereld gegoten. Deze klok was een geschenk van de Britse koningin Elizabeth II aan Nieuw-Zeeland. Pas toen is Asten tot klokkendorp uitgeroepen.

Nationaal Park "de Groote Peel"
Van het zeer uitgestrekte Peelgebied van meer dan 30.000 ha, dat zich eertijds uitstrekte van het Brabantse Zeeland en Mill in het noorden tot Nederweert en Heythuysen in Limburg, zijn nog de "Astense Peel" en de "Ospeler Peel", samen 1340 ha overgebleven.

Nationaal Park De Groote Peel ligt op de grens van Limburg en Noord-Brabant, in de driehoek Meijel - Asten - Nederweert. Halverwege de negentiende eeuw begon men systematisch veen als brandstof (turf) te winnen. Ontwatering met behulp van greppels en sloten maakte het mogelijk om het hele gebied toegankelijk te maken voor grootschalige turfwinning. Voor het afvoeren van turf werden vaarten gegraven.

Zo werden grote delen van De Peel afgegraven, vaak tot op de onderliggende zandlaag. De sporen van deze grootschalige turfwinning in De Groote Peel zijn nog steeds duidelijk zichtbaar.

De Brabantse kant
Aan de Brabantse kant werd het veen grotendeels door een maatschappij gewonnen. Voor transport werden vaarten en kanalen gegraven.

De Limburgse kant
In het Limburgse deel werd voornamelijk door particulieren turf gestoken en met karren via de uitgespaarde ‘peelbanen’ afgevoerd. Iedere boer groef hier turf op zijn eigen (of jaarlijks gepachte) stukje grond, waardoor veenputten van verschillende grootte en vormen ontstonden.

Ospeldijk (limburg)
Het bezoekerscentrum Mijl op Zeven ligt aan de rand van Nationaal Park De Groote Peel. Het is het start- en eindpunt van alle activiteiten die Staatsbosbeheer in en om dit natuurgebied organiseert. Het is zeker de moeite waard, om er eens een wandeling of fietstocht te starten!

Nederpeel-Grave (Limburg)
Ten zuid-westen van het kerkdorp Heibloem rijden we het natuurgebied Nederpeel-Grave binnen. Het Landgoed Nederpeel-Grave wordt gekenmerkt door de combinatie van bossen en graslanden en is daardoor een landschappelijk zeer afwisselend natuurgebied met een rijke vogelstand. Het bos bestaat voor ongeveer de helft uit loofbomen. Ook de aanwezigheid van zowel natte als droge gronden zorgt voor veel variatie in de huidige en vooral potentiële natuurwaarden van het gebied. Het landgoedkarakter komt vooral tot uiting door de vele lanen met onder andere beuken, wilgen en eiken.

Helden (Limburg)
Helden is een plaats en gemeente in limburg en telt circa 19.500 inwoners.. Op 2 oktober 2007 heeft de gemeente besloten om samen met de gemeentes Kessel en Maasbree de nieuwe fusiegemeente Peel en Maas te vormen die voor 1 januari 2010 een feit moet zijn. De oudst bekende schriftelijke bronnen dateren van 1144 en 1230, maar het grondgebied van Helden is al veel eerder bewoond geweest, getuige de prehistorische vondsten (ook uit de brons- en ijzertijd). Bovendien duiden de namen Panningen en Beringe op de Frankische tijd (omstreeks 900).

Bree, later Maasbree genoemd(Limburg)
Het dorp Bree wordt voor de eerste keer genoemd in een akte uit het jaar 1240 waarbij Diederik, Heer van Altena, vele rechten schonk aan de monniken van het pas gestichte klooster St. Elisabethsdal bij Nunhem. Ook in Bree had heer Diederik bepaalde rechten die hij aan de kloosterlingen gaf, onder andere een derde deel van de gehele korentiende (tiende deel van alle gewas, dat halm of stengel droeg) en het recht om een persoon voor te dragen die in Bree het pastoorsambt mocht gaan bekleden. Uit deze oorkonde blijkt dus duidelijk, dat Bree in 1240 bestond als gemeenschap en dat er een kerk was. De kloosterlingen van St. Elisabethsdal hebben van deze rechten gebruik gemaakt tot ze in 1797 door de Fransen verdreven werden. Omdat in het toenmalige Limburg nog een plaats lag die Bree heette, n.l. Bree bij Hasselt in de Belgische Kempen, gaf de gemeentenaam al spoedig aanleiding tot administratieve abuizen. Aanvankelijk maakte men in verband hiermede gebruik van benamingen als "Bree-sur-Meuse" en "Bree bij Venlo". In 1818 werd aan al het geharrewar 'n einde gemaakt door officieel de benaming "gemeente Maasbree" in te voeren.

Sevenum (Limburg)
Sevenum is van oudsher al een agrarisch dorp, zoals de meeste andere dorpen gelegen aan de rand van de Peel. Uit het bronzen en ijzeren tijdperk zijn archeologische vondsten gedaan die wijzen op enige bewoning in ons dorp. De uitgang "um" in de naam Sevenum is van Frankische oorsprong en zou volgens deskundigen dezelfde betekenis hebben als "heim" namelijk "woon- of verblijfplaats van". Dit kan er op wijzen dat hier in de 5de eeuw na Christus al vaste bewoning was.

Kronenberg (Limburg)
Oorspronkelijk vormde Kronenberg een gehucht: "Croonenberg". De parochie Kronenberg is eerst in 1930 gesticht. In dat jaar werd ook een school opgericht. Kronenberg bezit een fraaie kerk met een zeer aparte trapgevel, gebouwd in 1932.

Evertsoord (Limburg)
Evertsoord is in de jaren 30 gesticht tijdens de grootscheepse ontginningen van de voormalige turfgebieden in de Sevenumse Peel. Het dorp is genoemd naar de toenmalige burgemeester van Sevenum, die zich met niet aflatende ijver inzette voor het in cultuur brengen van deze woeste Peel. De strakke contouren zijn nog steeds herkenbaar.De drie kerkdorpen, te weten Sevenum, Kronenberg en Evertsoord, vormen samen de gemeente Sevenum.

Grashoek (limburg)
Een kerkdorp van de gemeente Helden, het dorp is pas in de negentiende eeuw ontstaan in een uit heidevelden ontgonnen gebied. Vanaf 1912 zijn er nederzettingslocaties te vinden. De meeste inwoners zijn werkzaam in de veehouderij en tuinbouw.

Helenaveen (Brabant)
Helenaveen is een dorp van circa 1000 inwoners, gelegen in zuid-oost-Brabant. Het dorp ligt prachtig in een prachtige, natuurlijke omgeving. Het is ontstaan in 1853 toen Jan van de Griendt een stuk Peelgrond kocht van de gemeente Deurne. Dit om de turf te gaan exploiteren die in de grond zat. Arbeiders uit alle delen van Nederland kwamen hier werken: Er ontstond een nederzetting die naar de vrouw van Jan van de Griendt werd genoemd: Helena-Veen. In 1856 telde Helenaveen al 185 inwoners. Naast turfsteken werd er ook geld verdiend met tabak. Op peelgrond groeien tabaksplanten goed en in 1870 deed de tabakscultuur zijn intrede in Helenaveen. Na 15 jaar werd de teelt echter beëindigd wegens te grote concurrentie van de goedkopere tabak uit Indië.

IJsboerderij Hoeve Willem III
Bij Hoeve Willem III proeft u de heerlijkste ijssoorten. Het roomijs van Hoeve Willem III wordt bereid volgens de klassieke methode à l’Anglaise. Dat wil zeggen dat er louter gezonde, dagverse melk van eigen koeien en natuurlijke ingrediënten aan te pas komen.

Griendstveen (Limburg)
Het dorpje Griendtsveen kan met recht de parel van de Peel worden genoemd. Verscholen tussen het groen en doorsneden door kaarsrechte peelkanalen, is het momenteel een belangrijke pleisterplaats voor fietsers en wandelaars op zoek naar rust en naar de sfeer van de vroegere Peel. Griendtsveen werd in 1885 gesticht door Eduard en Jozef van de Griendt, tot dan toe directeuren van de Maatschappij Helenaveen. Ze kochten 410 ha veen van de gemeente Horst en bouwden langs het spoor een turffabriek. Vooral naar turfstrooisel bestond op het einde van de 19de eeuw een enorme vraag. Er werkten toen in en rond Griendtsveen enkele duizenden arbeiders. Het veen van de Peel vond zijn weg naar Amsterdam, Parijs en zelfs New York. In 1889 werden langs de Helenavaart de eerste winkel, café en schoollokaal gebouwd. In 1895 kreeg het fabrieksdorp zijn kerkje in neogotische stijl en weer enkele jaren later volgde de bouw van tientallen woningen voor de veenarbeiders en beambten. Ook werden nieuwe winkels gerealiseerd, een verenigingslokaal en boerderij annex melkfabriek. Voor zichzelf bouwde de familie Van de Griendt een fraaie villa in Engelse stijl, omringd door een gracht en een fraai park. Alles in het dorpje was tot na de Tweede Wereldoorlog eigendom van de Maatschappij Griendtsveen, dat wil zeggen de gronden, huizen, bruggen, winkels, wegen en kanalen. De mensen die er woonden, huurden hun huis van de turffabrikant en waren er allen bij in dienst. Zeker nadat de grote vraag naar turf voorbij was (vanaf 1920), leidde dit tot sociaal ongewenste toestanden. Hoewel de drukte van vroeger al lang is verdwenen, ademt het dorpje nu nog steeds de sfeer van vroeger. Het is sinds een aantal jaren wettelijk beschermd vanwege zijn unieke karakter. Veel van de oorspronkelijke bebouwing wordt daardoor - gelukkig - bewaard voor het nageslacht.


Last update 12-Aug-2012